دمای رنگ چیست و چگونه در انتخاب لامپ به خریدار یاری می‌رساند؟

دمای رنگ نور یا Correlated Color Temperature (CCT)، میزان آبی یا زرد بودن یا به بیان دیگر میزان گرمی یا سردی رنگ را توصیف می‌کند. CCT در واحد کلوین اندازه‌گیری شده و بر روی برچسب لامپ خودنمایی می‌کند. نورهای متمایل به رنگ آبی، خنک‌تر بوده و دمای رنگ بالاتر و در محدوده 3100 تا 4500 کلوین را به خود اختصاص می‌دهند. در حالی که نور متمایل به رنگ نارنجی یا زرد گرم‌تر و ملایم‌تر بوده و دمای رنگ کوچکتر در حدود 2000 تا 3000 کلوین را در بر می‌گیرد. در نظر گرفتن CCT در زمان انتخاب و خرید یک منبع روشنایی لازم و ضروری است. باید بدانید که این فاکتور به رنگ یا دمای لامپ مربوط نمی‌شود؛ بلکه با نوع و شدت نوری که از منبع روشنایی ساطع خواهد شد، مرتبط است.

معرفی دمای رنگ (CT) به صورت تکنیکی و تخصصی

با توجه به آنچه تا به اینجا درمورد دمای رنگ گفته شد، ممکن است این سوال در ذهن شما تداعی شده باشد که چرا در حالی است که در دنیای واقعی از گرما به سرما کاهش دما اتفاق می افتد، CCT یا دمای رنگ نور از رنگ های گرم به سرد افزایش می یابد؟ چرا دمای نور بر خلاف دمای اجسام عمل می کند؟ برای آنکه به درک بهتری در مورد این حقیقت دست پیدا کنید، آتش را مثال می زنیم.

اگر به شعله های آتش دقت کنید متوجه خواهید شد که قسمت هایی که در دمای بالاتری می سوزند به رنگ آبی بوده و سایر قسمت ها قرمز رنگ هستند. در واقع با وجود اختلاف دمای ناچیزی که بین بخش های مختلف شعله آتش وجود دارد، رنگ آبی داغ‌ترین قسمت شعله را تشکیل می دهد. این حقیقت در مورد دمای رنگ نیز با همین منطق قابل توصیف خواهد بود. در حالت کلی انسان با مشاهده رنگ آبی، خنکی احساس کرده و با دیدن رنگ های قرمز، زرد یا نارنجی به یاد گرما و سوزانندگی خواهد افتاد.

مقیاس تشخیص کیفیت نور سفید

رنگ سفید تنها از طریق المان دمای رنگ مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. شاخص نمایش رنگ یا CRI نیز برای تشخیص کیفیت رنگ قابل استناد خواهد بود. این شاخص بین 0 تا 100 عددگذاری می شود. Color Rendering Index یا شاخص نمایش رنگ، میزان حقیقی بودن رنگ یک جسم یا شیء در زیر منبع نورانی را توصیف خواهد کرد. هر چه کیفیت نور ساطع شده به نور خورشید شبیه‌تر باشد، شاخص نمایش رنگ به عدد 100 نزدیک‌تر خواهد شد. منابع روشنایی که شاخص نمایش رنگ بالاتری دارند، معمولا در نمایشگاه‌های هنری و موزه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر تمایل داشتید CRI 100 را از نزدیک ببینید کافی است یک شی را در روشنایی روز و زیر نور خورشید نگاه کنید. در این زمان جسم حقیقی ترین رنگ خود را به چشمان شما خواهد تاباند.

بر اساس مقیاس CRI، لامپ ها می توانند نور سفید را با کیفیت های متفاوتی ساطع کرده و رنگ های مختلفی از یک جسم را برای ما پدیدار سازند. در لامپ های شفاف جیوه ای، لامپ های فلورسنت یا مهتابی و چراغ های بخار سدیم کم فشار، CRI بین 0 تا 70 است. در مقابل، چراغ های LED استاندارد، چراغ بخار سدیم فشار بالا (HPS) و لامپ های متال هالید دارای شاخص نمایش رنگ در حدود 70 تا 90 هستند. لامپ های LED با کیفیت بالا و لامپ های رشته ای (لامپ های اصلی) با داشتن CRI بین 90 تا 100 تمام طیف سایه های رنگی را به خوبی آشکار می سازند.

انتخاب یک لامپ ال ای دی با دمای پایین رنگ

تعداد محدودی از لامپ‌های ال ای دی در دمای رنگ گرم قرار داشته و روشنایی ملیح و گرمی را برای شما به ارمغان می آورند. چنانچه قصد دارید سیستم روشنایی خانه خود را ارتقاء داده و نورهای بسیار روشن و خشن را نمی‌پسندید، چراغ های LED در محدوده 2000 الی 3500 کلوین برای نیاز شما مناسب تر هستند.

انتخاب یک لامپ ال ای دی با دمای متوسط رنگ

برای داشتن یک محیط با روشنایی متمرکز، لامپ های ال ای دی با دمای رنگ متوسط بهترین انتخاب خواهند بود. CCT این لامپ ها در محدوده ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ کلوین بوده و به افزایش بهره‌وری در محیط‌های کاری کمک بسزایی خواهند کرد.

انتخاب یک لامپ ال ای دی با دمای بالای رنگ

درخشان‌ترین و نزدیکترین نور به نور طبیعی به لامپ‌های ال ای دی با دمای رنگ 6500 کلوین به بالا تعلق دارد. این منابع نوری در محیط‌هایی که با جزئیات سر و کار دارند؛ مانند کارگاه‌های تولید جواهرات، نجاری، هنر (نقاشی) و غیره پرکاربرد می باشند.

نحوه انتخاب دمای رنگ مناسب

در گذشته به دلیل نبود تنوع در چراغ‌ها و تکنولوژی به‌کار‌ رفته در تولید آنها، CCT چندان مورد توجه قرار نمی‌گرفت. لامپ های رشته ای تا زمانی که می درخشند گرم هستند و لامپ های هالوژن نیز رنگ سفید گرمی را از خود ساطع می ساختند؛ بنابراین دمای رنگ در زمان خرید لامپ اهمیت چندانی نداشت.

امروزه طیف وسیع تری از چراغ ها با دمای متنوع در دسترس قرار دارند. شما با ال ای دی ها، لامپ های CFL و فلورسنت های خطی روبرو خواهید شد که قادرید دمای رنگ آنها را مطابق با خواسته و نیاز خود انتخاب کنید. بسته به محیطی که نورپردازی می کنید از میان چراغ های موجود، یک لامپ گرم (زرد)، خنثی (بین سفید گرم و سرد) یا سرد (آبی) را انتخاب و خریداری کنید. جالب است بدانید که با خرید یک لامپ هوشمند LED، قادر خواهید بود محدوده CCT را به کمک تلفن همراه روی محدوده ایده آل خود قرار دهید.

در زمان انتخاب دمای رنگ مناسب می‌بایست فاکتورهای متعددی را مد‌نظر قرار دهید. اولین عامل، نوع اتاق یا فضایی است که می‌خواهید نورپردازی کنید. در وهله دوم، باید بدانید هدف اصلی شما از نورپردازی فضای مورد نظر چیست؟ آیا این یک اتاق کاری است یا اتاق خواب؟ در وهله سوم، میزان نور طبیعی موجود در محیط را بررسی کنید و در نهایت با محدود کردن دامنه انتخاب خود، گزینه مناسب را برگزینید. در ادامه، در مورد انواع دمای رنگ اطلاعات بیشتری را در اختیار شما قرار خواهیم داد تا به سادگی محیط خود را به مناسب‌ترین و عالی‌ترین روش ممکن نورپردازی نمایید.

رنگ با دمای کمتر از 2000 کلوین

این محدوده دما، نور بسیار کمی از خود ساطع خواهد کرد. لامپ‌هایی با این CCT برای محیط‌هایی مناسب هستند که به نور کم نیاز دارند. کاربرد این نوع لامپ‌ها بسیار محدود است.

نور سفید بسیار گرم با محدوده دمای 1700 - 2700 کلوین

این نور گرمای بسیار زیادی داشته و  زرد رنگ است. برای اتاق غذاخوری، اتاق خواب، اتاق نشیمن و تی وی روم و فضاهای بیرونی مانند سالن‌های سینما، کافی شاپ ها، هتل‌ها و رستوران‌ها این دمای رنگ مناسب است. نور در این محدوده دما درخشش زیادی داشته و محیط اطراف خود را به خوبی روشن می‌سازد.

نور سفید گرم با دمای k3000

نور سفید با این محدوده دمای رنگ، زرد مایل به سفید است که به طور موثری جزئیات را مخفی کرده و عیوب را کاهش می‌دهد. به همین دلیل افراد با قرار گرفتن در محیطی با این طیف دما، احساس آرامش کرده و از حضور در چنین فضایی لذت خواهند برد. در پیشخوان‌ها، اتاق‌های انتظار، راهروها، سالن‌ها، سرسراها، اتاق پذیرایی و رختکن معمولا از لامپ‌هایی با CCT 3000 کلوین استفاده می‌شود.

نور نچرال،طبیعی یا سفید خنثی با دمای رنگ 4000 کلوین

این نور نه به رنگ زرد می باشد و نه آبی، یک رنگ خنثی و متعادل، روشن، شاداب و پر جنب و جوش بوده که برای محیط های کاری مناسب است. در مکان‌هایی که به نورپردازی درخشان نیاز دارند، مانند دفاتر، کارگاه ها، نمایشگاه‌ها، مدارس، سالن‌های زیبایی، آرایشگاه‌ها و آشپزخانه، این نور ترجیح داده می‌شود. هدف اصلی نور سفید خنثی یا نچرال برجسته کردن آثار هنری و محصولات است.

سفید گرم (2700 کلوین) صمیمی، یکدست و آرامش بخش

سفید (3000 کلوین)  پویا، متوازن   و خنثی

سفید سرد (4000 کلوین) درخشان، پاکیزه و مهیج،  مناسب مطالعه با ظاهری مدرن

آشنایی با طیف رنگ 2700 تا 400 کلوین در قالب تصویر

نور روز یا نور روز خنک با دمای رنگ 6500 کلوین و بالاتر

دمای رنگ 6500 کلوین در نقطه انتهایی طیف نور قرار دارد. نور در این محدوده دما مایل به آبی بوده و برای بخش‌ها و موقعیت‌های خاص مورد استفاده قرار می گیرد. این نور برای آزمایشگاه ها، محیط هایی که نیاز به بازرسی و امنیت بالا دارند، اتاق‌های عمل، اتاق‌های چاپ، و مطب پزشکان و دندانپزشکی‌ها ایده آل است.

برای هر فضایی چه دمای رنگی مناسب است؟

در این بخش از مقاله قصد داریم دمای رنگ مناسب برای هر فضا را به شما معرفی کنیم. در فضاهای باز، پارکینگ ها و گاراژها به منظور روشنایی محیط و افزایش امنیت، نوری با محدوده دمای رنگ 3000-4000 کلوین انتخاب می‌شود. اما رنگ‌های سردتر در محدوده 4000-5000 کلوین برای این فضاها رایج تر و متداول تر هستند.

در فروشگاه‌های بزرگ و مغازه‌های معمولی، نورپردازی در محدوده 2700 تا 4000 کلوین مناسب است. برای گالری‌ها و مغازه‌های طلا و جواهر فروشی CCT سردتر و در محدوده 3500-6500 کلوین ایده‌آل به نظر می‌رسد. در این صورت هم درخشش نور بیشتر خواهد بود و هم امنیت محیط به بهترین شکل ممکن تامین خواهد شد.

در رستوران‌ها و غذاخوری‌ها نیز براساس میزان وسعت فضا از محدوده دمای رنگ مختلفی استفاده می‌شود. در این محیط‌ها، هم آرامش مشتری اهمیت دارد و هم می‌بایست اشتیاق او برای خوردن غذاهای رنگارنگ بیشتر شود. به همین منظور، برای رستوران‌های کوچک رنگ‌های گرم با دمایی در حدود 2700 تا 3500 کلوین مناسب بوده و برای رستوران‌های بزرگ و لوکس، رنگ‌های گرم‌تر با دمای 1800-2700 کلوین بهترین انتخاب خواهند بود.

سفید گرم (2700 کلوین) ایجاد فضایی دلپذیر با رنگ های خانواده قرمز

سفید (3000 کلوین) فضایی دوستانه و آرام

سفید سرد (4000 کلوین) ایجاد فضایی انرژی‌بخش و ظاهری مدرن

آشنایی با طیف رنگ 2700 تا 400 کلوین برای غذاخوری ها در قالب تصویر

دمای رنگ‌ برای کلاس‌های درسی، فضاهای آموزشی، دانشگاه‌ها و مدارس، در محدوده 3500-5000 کلوین در نظر گرفته می‌شود. رنگی خنک، پر انرژی و هیجان‌آور که دانشجو را به تلاش دعوت خواهد کرد. اما برای غذاخوری دانشگاه نورپردازی در محدوده 2700-3500 کلوین مناسب تر است.

هتل ها و مسافرخانه ها محیطی برای استراحت و اقامت مسافران هستند؛ بنابراین انتخاب دمای رنگ مناسب برای بخش های مختلف آن اهمیت زیادی داشته و رضایت آنها را به همراه خواهد داشت. برای ورودی ها و لابی‌های هتل CCT گرمتر (زردتر) بین 1800-3000 کلوین بهتر است. برای اتاق مهمان CT در محدوده 2700-3000 کلوین دلپذیر بوده و ترجیح داده می شود. برای دفاتر، شرکت ها و محیط های اداری دمای رنگ 3000-4000 کلوین و برای بیمارستان ها، مطب ها و درمانگاه ها CCT سردتر در حدود 3500 تا 5000 کلوین آرامش بخش خواهد بود.

رنگ سرد مناسب برای بیمارستان ها و درمانگاه ها

سخن پایانی

در این مقاله با مفاهیم شاخص نمایش و دمای رنگ آشنا شدید. هر دو فاکتور مذکور، به شما در انتخاب منبع نوری مناسب و داشتن یک نورپردازی بی عیب و نقص و یونیک یاری خواهند رساند. هر محیط بسته به نوع کارایی و ویژگی‌هایی که دارد، با طیف و محدوده CT خاصی نورپردازی خواهد شد. با یک نورپردازی ایده آل، بهره‌وری محیط کاری خود را افزایش خواهید داد. علاوه بر آن، محیط خانه خود را آرامش‌بخش‌تر و فضای آشپزخانه یا نهارخوری را پر هیجان و گرم خواهید ساخت. حال متوجه شده‌اید که نور تا چه حد در فضاسازی و زیبایی دکوراسیون و محیط شما تاثیرگذار می‌باشد.

اگر برای انتخاب منبع روشنایی و دمای رنگ مناسب برای محیط خود به مشاوره و راهنمایی نیاز داشتید، اسمارت سنس و تیم مشاوره حرفه ای آن در کنار شما خواهد بود.

اسمارت سنس، مشاور شما در انتخاب و خرید چراغ و منابع روشنایی مناسب